Ergonomische kantoorinrichting: ARBO eisen
RSI, rugklachten, nekpijn—kantoorwerk maakt meer kapot dan je denkt. Gelukkig is veel te voorkomen met een goede ergonomische inrichting. De ARBO-wet stelt eisen, maar slimme werkgevers gaan verder. Een gezonde werkplek is een productieve werkplek.
De belangrijkste ARBO-eisen in het kort:
Bureau: in hoogte verstelbaar (minimaal handmatig)
Stoel: verstelbare zithoogte, rugleuning en armsteunen
Beeldscherm: kantelbaar, draaibaar, in hoogte verstelbaar
Verlichting: minimaal 500 lux op het werkvlak
Werkruimte: voldoende bewegingsvrijheid en beenruimte
Sancties bij niet-naleven: Boetes tot €13.500 per overtreding, aansprakelijkheid bij letselclaims.
Wat zegt de ARBO-wet over kantoorwerkplekken?
De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en het Arbobesluit stellen concrete eisen aan werkplekken waar beeldschermwerk wordt verricht. Als werkgever ben je wettelijk verplicht hieraan te voldoen.
Definitie beeldschermwerk
De regels gelden voor medewerkers die:
Meer dan 2 uur per dag beeldschermwerk doen
Regelmatig en gedurende een aanmerkelijk deel van de werktijd een beeldscherm gebruiken
Dat betekent: vrijwel alle kantoormedewerkers.
Verplichtingen werkgever
De Arbowet verplicht werkgevers om:
Risico-inventarisatie (RI&E) uit te voeren, inclusief beeldschermwerk
Werkplekken ergonomisch in te richten volgens de eisen
Voorlichting en instructie te geven over gezond werken
Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) aan te bieden
Oogonderzoek en eventueel beeldschermbril te vergoeden
ARBO-eisen voor bureaus
Wettelijke minimumeis
Het bureau moet in hoogte verstelbaar zijn—minimaal handmatig. Dit staat letterlijk in het Arbobesluit (artikel 5.4).
Praktische richtlijnen
Afmetingen:
Minimale werkbladhoogte: verstelbaar tussen 62-82 cm (zittend)
Minimale breedte: 120 cm (liefst 160 cm)
Minimale diepte: 80 cm
Beenruimte: minimaal 60 cm breed, 60 cm diep, 65 cm hoog
Oppervlak:
Mat, niet-reflecterend (voorkomt schittering)
Afgeronde hoeken (voorkomt drukpunten)
Stabiel (niet wiebelen)
Aanbeveling: zit-sta bureau
De wet eist alleen hoogteverstelling, maar een elektrisch zit-sta bureau is de gouden standaard:
Afwisseling zitten/staan vermindert rugklachten
Verstelbaar van 65-125 cm (zittend én staand)
Verhoogt alertheid en energie
Kosten: €600-1.500 (midden segment)
Bekijk onze werkplek oplossingen.
ARBO-eisen voor bureaustoelen
Wettelijke minimumeisen
De bureaustoel moet verstelbaar zijn in:
Zithoogte
Rugleuning (hoogte en/of hoek)
Zitdiepte of schuifbare zitting
Praktische richtlijnen
Essentiële verstelmogelijkheden:
Zithoogte: 40-54 cm
Rugleuning: hoogte en hoek verstelbaar
Armsteunen: hoogte en breedte verstelbaar (niet wettelijk verplicht, wel sterk aanbevolen)
Zitdiepte: aanpasbaar aan bovenbeen lengte
Kenmerken goede bureaustoel:
Stabiel onderstel met 5 wielen
Ademende bekleding (mesh of stof)
Lumbaalsteun (onderrug)
Voldoende zitbreedte (minimaal 45 cm)
Prijsindicatie bureaustoelen:
Budget (voldoet aan minimum): €150-300
Midden (ergonomisch goed): €300-600
Premium (topklasse): €600-1.200
Bekende ergonomische merken: Ahrend, Interstuhl, Sedus, HAG, Kinnarps, Herman Miller, Steelcase
ARBO-eisen voor beeldschermen
Wettelijke minimumeisen
Het beeldscherm moet:
Kantelbaar en draaibaar zijn
In hoogte verstelbaar zijn (of met los statief/monitorarm)
Leesbaar zijn (contrast, helderheid instelbaar)
Flikkervrij zijn
Geen hinderlijke reflecties hebben
Praktische richtlijnen
Positionering:
Bovenkant scherm op ooghoogte of iets daaronder
Afstand tot scherm: 50-70 cm (armlengte)
Scherm haaks op raam (voorkomt reflecties)
Scherm recht voor de gebruiker
Monitorarm sterk aanbevolen:
Maakt scherm verstelbaar in alle richtingen
Creëert ruimte op bureau
Voorkomt nek- en oogklachten
Kosten: €50-200 per arm
Meerdere beeldschermen:
Hoofdscherm recht voor de neus
Tweede scherm direct ernaast, zelfde hoogte
Bij gelijk gebruik: beide schermen symmetrisch geplaatst
Laptopgebruik: Bij structureel laptopgebruik is een los toetsenbord, losse muis én laptopstandaard of extern beeldscherm verplicht. Een laptop alleen voldoet niet aan de ARBO-eisen.
ARBO-eisen voor toetsenbord en muis
Wettelijke minimumeisen
Toetsenbord moet los van het beeldscherm zijn (niet geïntegreerd)
Toetsenbord moet kantelbaar zijn
Voldoende ruimte voor handen/polsen op bureau
Praktische richtlijnen
Toetsenbord:
Mat, niet-reflecterend oppervlak
Duidelijk leesbare tekens
Compacte variant zonder numpad bespaart ruimte
Polssteun optioneel (controversieel—niet tijdens typen gebruiken)
Muis:
Passend bij handgrootte
Ergonomische vorm (verticale muis bij klachten)
Draadloos voorkomt kabels
Op muismat met polssteun bij veel muiswerk
Tip: Leer sneltoetsen om muisgebruik te verminderen.
ARBO-eisen voor verlichting
Wettelijke minimumeisen
Minimaal 500 lux op het werkvlak
Geen hinderlijke reflecties op beeldscherm
Voldoende daglicht waar mogelijk
Zicht naar buiten voor minimaal 50% van de werkplekken
Regelbare verlichting of zonwering
Praktische richtlijnen
Verlichtingssterkte per zone:
Werkplek/bureau: 500 lux (minimaal)
Vergaderruimte: 300-500 lux
Gang: 100-150 lux
Daglicht:
Bureau haaks op raam plaatsen (niet met rug naar raam)
Zonwering om directe zon te weren
Lichte kleuren op wanden reflecteren licht
Kunstlicht:
LED-panelen met neutrale kleurtemperatuur (4000K)
Geen directe verlichting boven beeldscherm
Geen flikkerende TL-buizen
Lees onze complete gids over kantoorverlichting en lux-waarden.
ARBO-eisen voor klimaat
Wettelijke richtlijnen
Er zijn geen harde temperatuurseisen in de Arbowet, maar wel richtlijnen:
Aanbevolen temperatuur: 20-24°C (kantoorwerk)
Luchtvochtigheid: 40-60%
Luchtsnelheid: maximaal 0,2 m/s (geen tocht)
CO2-gehalte: maximaal 1.200 ppm
Veelvoorkomende klachten
Te warm: vermoeidheid, concentratieproblemen
Te koud: spierspanning, stijfheid
Tocht: nek- en schouderklachten
Droge lucht: oogklachten, hoofdpijn
Oplossingen:
Zonwering aan buitenzijde (voorkomt oververhitting)
Individuele regeling waar mogelijk
Voldoende ventilatie (verse lucht)
Planten verbeteren luchtvochtigheid
ARBO-eisen voor geluid en akoestiek
Wettelijke richtlijnen
Maximaal geluidsniveau: 80 dB(A) voor kantoorwerk
In de praktijk: concentratiewerk vraagt 40-50 dB(A)
Akoestische maatregelen
Slechte akoestiek veroorzaakt stress, concentratieproblemen en vermoeidheid.
Oplossingen:
Akoestische plafondpanelen
Wandabsorbers
Tapijt of vloerbedekking
Scheidingswanden
Belcellen voor telefoongesprekken
Stilteruimtes voor concentratiewerk
Lees onze complete gids over akoestiek kantoor verbeteren.
Werkplekcheck: de complete checklist
Gebruik deze checklist om werkplekken te controleren:
Bureau
Hoogte verstelbaar (62-82 cm zittend)
Voldoende werkoppervlak (minimaal 120×80 cm)
Mat, niet-reflecterend blad
Voldoende beenruimte
Stabiel, niet wiebelend
Stoel
Zithoogte verstelbaar
Rugleuning verstelbaar (hoogte en/of hoek)
Lumbaalsteun aanwezig
Armsteunen verstelbaar (aanbevolen)
5 wielen, stabiel onderstel
Goede staat (niet doorgezakt)
Beeldscherm
Bovenkant op ooghoogte
Afstand 50-70 cm
Kantelbaar en draaibaar
Geen reflecties zichtbaar
Helder en scherp beeld
Toetsenbord en muis
Los toetsenbord (niet laptop)
Ruimte voor polsen/handen
Muis passend bij hand
Eventueel polssteun
Verlichting
Minimaal 500 lux op werkvlak
Geen schittering op scherm
Daglicht beschikbaar
Zonwering aanwezig
Klimaat
Temperatuur 20-24°C
Geen tocht
Voldoende ventilatie
Werkomgeving
Voldoende bewegingsruimte
Acceptabel geluidsniveau
Opgeruimd en schoon
Veelvoorkomende klachten en oplossingen
Nekklachten
Oorzaken: Scherm te laag/hoog, telefoon geklemd tussen oor en schouder Oplossingen: Monitorarm, headset, scherm op ooghoogte
Schouder- en armklachten
Oorzaken: Muis te ver, geen armsteunen, te hoge armhouding Oplossingen: Muis dichtbij, armsteunen op ellebooghoogte, compact toetsenbord
Rugklachten (onderrug)
Oorzaken: Geen lumbaalsteun, doorgezakte stoel, te lang zitten Oplossingen: Goede stoel met lumbaalsteun, zit-sta bureau, regelmatig bewegen
Polsklachten (RSI)
Oorzaken: Verkeerde polshouding, te veel muiswerk, repetitieve bewegingen Oplossingen: Polsen neutraal (niet afgebogen), ergonomische muis, pauzesoftware
Oogklachten
Oorzaken: Te weinig licht, reflecties, te lang staren Oplossingen: 500 lux, scherm haaks op raam, 20-20-20 regel (elke 20 minuten 20 seconden op 20 meter afstand kijken)
Hoofdpijn
Oorzaken: Slechte verlichting, slechte lucht, gespannen nek Oplossingen: Goede verlichting, ventilatie, ergonomische werkhouding
Voorlichting en instructie
De Arbowet verplicht werkgevers om voorlichting te geven over:
Risico's van beeldschermwerk
Juiste instelling van werkplek
Belang van afwisseling en pauzes
Beschikbare hulpmiddelen
Hoe geef je voorlichting?
Introductie nieuwe medewerkers: Werkplekinstructie op eerste dag
Periodieke herinnering: Jaarlijkse update of toolbox meeting
Hulpmiddelen: Instructiekaarten, video's, persoonlijke check
Werkplekonderzoek: Door preventiemedewerker of arbodienst
Wat kost ergonomische kantoorinrichting?
Per werkplek (midden segment):
Zit-sta bureau: €600-1.000
Ergonomische bureaustoel: €400-600
Monitorarm: €100-200
Extern toetsenbord en muis: €100-150
Totaal: €1.200-1.950 per werkplek
Vergelijk dit met:
Gemiddeld ziekteverzuim RSI: €250-350 per dag
Gemiddelde duur RSI-verzuim: 10-30 dagen
Kosten per RSI-geval: €2.500-10.000+
De investering verdient zichzelf snel terug.
Bekijk ons complete overzicht van kantoorinrichting kosten per m².
ARBO-boetes en handhaving
De Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) controleert steekproefsgewijs en na meldingen.
Mogelijke sancties:
Waarschuwing bij eerste overtreding
Eis tot naleving met deadline
Boete bij herhaalde overtreding: tot €13.500 per overtreding
Stillegging bij ernstig gevaar
Strafrecht bij grove nalatigheid met letsel
Aansprakelijkheid: Bij klachten door slechte werkplek kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld. Denk aan:
Doorbetaling loon tijdens ziekte
Schadevergoeding bij blijvend letsel
Kosten re-integratie
Stappenplan: werkplekken verbeteren
Stap 1: Inventariseren
Voer een werkplekcheck uit bij alle medewerkers. Gebruik de checklist hierboven.
Stap 2: Prioriteren
Welke werkplekken zijn het slechtst? Waar zijn klachten?
Stap 3: Budget bepalen
Hoeveel kun je investeren? Begin met de grootste problemen.
Stap 4: Inkopen
Kies kwaliteit boven prijs. Goedkoop is duurkoop bij bureaustoelen.
Stap 5: Instrueren
Leg medewerkers uit hoe ze hun werkplek instellen.
Stap 6: Evalueren
Check na 3 maanden: zijn klachten verminderd?
Hulp bij ergonomische kantoorinrichting?
Bij Beheer & Service Nederland helpen we met complete kantoorinrichting die voldoet aan alle ARBO-eisen—en verder gaat dan de minimale vereisten.
We adviseren over de juiste werkplekken, leveren ergonomisch meubilair, en zorgen voor goede verlichting en akoestiek.
Lees ook waarom kantoorinrichting uitbesteden verstandig kan zijn.
Vrijblijvend advies? Neem contact op voor een werkplekanalyse.
Veelgestelde vragen
Is een zit-sta bureau verplicht? Nee, alleen hoogteverstelbaarheid is verplicht (minimaal handmatig). Zit-sta is aanbevolen maar niet wettelijk vereist.
Moet de werkgever een bureaustoel betalen? Ja, de werkgever is verplicht een ergonomische werkplek te bieden, inclusief stoel.
Moet de werkgever thuiswerkplekken inrichten? Ja, bij structureel thuiswerk gelden dezelfde ARBO-eisen. Werkgever moet zorgen voor of bijdragen aan ergonomische thuiswerkplek.
Hoe vaak moet een werkplek gecontroleerd worden? De wet noemt geen frequentie. Aanbevolen: bij indiensttreding, bij klachten, en periodiek (jaarlijks).
Moet de werkgever een beeldschermbril vergoeden? Ja, als uit oogonderzoek blijkt dat een speciale beeldschermbril nodig is (niet: een reguliere bril).
Gerelateerde artikelen:
Gerelateerde diensten: